ΨΥΧΙΚΗ ΥΓΕΙΑ: ΕΝΣΥΝΕΙΔΗΤΟΤΗΤΑ, ΧΟΡΟΣ ΚΑΙ ΕΓΚΕΦΑΛΟΣ

Στο άρθρο Ψυχική υγεία: ενσυνειδητότητα, χορός και εγκέφαλος, θα μάθεις πως ο χορός συμβάλει στην βελτίωση της ψυχικής υγείας!

ΠΩΣ Η ΕΝΣΥΝΕΙΔΗΤΟΤΗΤΑ ΚΑΙ Ο ΧΟΡΟΣ ΜΠΟΡΟΥΝ ΝΑ ΔΙΕΓΕΙΡΟΥΝ ΕΝΑ ΜΕΡΟΣ ΤΟΥ ΕΓΚΕΦΑΛΟΥ ΠΟΥ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΒΕΛΤΙΩΣΕΙ ΤΗΝ ΨΥΧΙΚΗ ΥΓΕΙΑ

Ο σωματοαισθητικός φλοιός, σχηματίζει μια καμπύλη/τόξο στον εγκέφαλο, από το ένα αυτί μέχρι το άλλο, όπως μια χοντρή βελούδινη κορδέλα.

Ερωτεύτηκα τον εγκέφαλο ως προπτυχιακή φοιτήτρια και κυνήγησα μια καριέρα στη νευρολογία, αλλά για χρόνια είχα αγνοήσει σε μεγάλο βαθμό αυτή τη δομή, αφού φαινόταν να εμπλέκεται ‘μόνο’ στην επεξεργασία των σωματικών αισθήσεων. Στο μυαλό μου, αυτό σήμαινε ότι δεν ήταν τόσο συναρπαστική όσο οι περιοχές που  εμπλέκονται στο συναίσθημα ή στην ανώτερη γνωστική λειτουργία.

Ωστόσο, την τελευταία δεκαετία, κατά τη διάρκεια της εκπαίδευσής μου στις παρεμβάσεις που βασίζονται στην ενσυνειδητότητα και στη χοροθεραπεία, συνειδητοποίησα ότι ένας καλά λειτουργικός και ανεπτυγμένος σωματοαισθητικός φλοιός μπορεί να μας βοηθήσει να βιώσουμε τον κόσμο και τον εαυτό μας πιο βαθιά και ολοκληρωμένα. Μπορεί να εμπλουτίσει τη συναισθηματική μας εμπειρία και να βελτιώσει την ψυχική μας υγεία.

Για δεκαετίες, ο σωματοαισθητικός φλοιός θεωρούνταν υπεύθυνος μόνο για την επεξεργασία των αισθητηριακών πληροφοριών από διάφορα μέρη του σώματος. Ωστόσο, πρόσφατα έγινε φανερό ότι αυτή η δομή εμπλέκεται επίσης σε διάφορα στάδια επεξεργασίας συναισθημάτων, συμπεριλαμβανομένης της αναγνώρισης, της δημιουργίας και της ρύθμισης τους.

Επιπλέον, δομικές και λειτουργικές αλλαγές στον σωματοαισθητικό φλοιό έχουν βρεθεί σε άτομα που έχουν διαγνωστεί με κατάθλιψη, άγχος και ψυχωσικές διαταραχές. Αυτές οι μελέτες υποδηλώνουν ότι ο σωματοαισθητικός φλοιός μπορεί να αποτελέσει στόχο θεραπείας για ορισμένα προβλήματα ψυχικής υγείας, καθώς και για προληπτικά μέτρα. Ορισμένοι ερευνητές έχουν προτείνει ακόμη και νευροτροποποίηση του σωματοαισθητικού φλοιού με διακρανιακή μαγνητική διέγερση ή βαθιά εγκεφαλική διέγερση.

Όμως, προτού αποφασίσουμε να χρησιμοποιήσουμε μια επεμβατική τεχνολογία, μπορεί να θελήσουμε να λάβουμε υπόψιν μας τις παρεμβάσεις που βασίζονται στην ενσυνειδητότητα, τη χοροθεραπεία ή άλλες σωματοκεντρικές προσεγγίσεις ψυχοθεραπείας. Αυτές οι μέθοδοι χρησιμοποιούν ολόκληρο το σώμα για να ενισχύσουν την επίγνωση των αισθήσεων, της αναπνοής και της κίνησης. Αυτοί οι παράγοντες μπορούν να ενισχύσουν τη συνολική αυτογνωσία, η οποία συμβάλλει στη βελτίωση της ψυχικής υγείας μέσω πιθανής αναδιοργάνωσης του σωματοαισθητικού φλοιού.

Λειτουργική σημασία του σωματοαισθητικού φλοιού

Μία από τις εκπληκτικές ιδιότητες του σωματοαισθητικού φλοιού είναι η έντονη πλαστικότητά του, δηλαδή, η ικανότητά του να αναδιοργανώνεται και να διευρύνεται με την εξάσκηση ή να ατροφεί χωρίς αυτή. Αυτή η πλαστικότητα είναι κρίσιμη όταν εξετάζουμε τις παρεμβάσεις που βασίζονται στην ενσυνειδητότητα και τη χοροθεραπεία, επειδή, όπως αναφέρθηκε παραπάνω, μέσω της άμεσης δουλειάς με τις αισθήσεις και την κίνηση του σώματος, μπορούμε να τροποποιήσουμε τον σωματοαισθητικό φλοιό.

Μια άλλη σημαντική πτυχή είναι οι πολυάριθμες συνδέσεις του με άλλες περιοχές του εγκεφάλου. Με άλλα λόγια, ο σωματοαισθητικός φλοιός έχει τη δύναμη να επηρεάζει άλλες περιοχές του εγκεφάλου, οι οποίες με τη σειρά τους επηρεάζουν άλλες περιοχές και ούτω καθεξής. Ο εγκέφαλος είναι σε μεγάλο βαθμό διασυνδεδεμένος και κανένα από τα μέρη του δεν δρα μεμονωμένα.

Ο σωματοαισθητικός φλοιός λαμβάνει πληροφορίες από ολόκληρο το σώμα, έτσι ώστε το αριστερό μέρος του φλοιού να επεξεργάζεται πληροφορίες από τη δεξιά πλευρά του σώματος και αντίστροφα. Παρ’ όλα αυτά, η αναλογία του φλοιού που αφιερώνεται σε ένα συγκεκριμένο μέρος του σώματος εξαρτάται από τη λειτουργική του σημασία και όχι από το φυσικό του μέγεθος.

Για παράδειγμα, ένα μεγάλο ποσοστό του σωματοαισθητικού φλοιού είναι αφιερωμένο στα χέρια μας, και έτσι η κίνηση και η αίσθηση των χεριών μας μπορεί να είναι μια ενδιαφέρουσα επιλογή χοροθεραπείας για άτομα με περιορισμένη κινητικότητα.

Ο σωματοαισθητικός φλοιός λειτουργεί ως διαμεσολαβητής της εξωαντίληψης (αφή, πίεση, θερμοκρασία, πόνος κλπ.), της ιδιοδεκτικότητας (πληροφορίες στάσης και κίνησης) και της ενδοσκόπησης (αισθήσεις μέσα στο σώμα, που συχνά σχετίζονται με τις φυσιολογικές καταστάσεις του σώματος, όπως η πείνα και η δίψα). Βέβαια, ο ρόλος του στην ενδοσκοπική συνείδηση είναι μόνο μερικός.

Ο σωματοαισθητικός φλοιός και το συναίσθημα

Ένα άρωμα, ένα τραγούδι ή μια εικόνα μπορεί να φέρει ξαφνικά στο μυαλό ένα βαθιά θαμμένο και ξεχασμένο γεγονός. Ομοίως, το να νιώθουμε μια υφή, όπως το κασμίρι,  στο δέρμα μας ή να κινήσουμε το σώμα μας με έναν συγκεκριμένο τρόπο (κάμψη προς τα πίσω, λίκνισμα εμπρός και πίσω) μπορεί να κάνει το ίδιο και περισσότερα. Μπορεί να φέρει στην επιφάνεια καταπιεσμένες μνήμες, να προκαλέσει συναισθηματικές αντιδράσεις και να δημιουργήσει αλλαγές στην κατάστασή μας. Αυτή είναι μια από τις υπερδυνάμεις των παρεμβάσεων που βασίζονται στην ενσυνειδητότητα ​​και τη χοροθεραπεία.

Ο σωματοαισθητικός φλοιός λειτουργεί ως διαμεσολαβητής αυτής της απόκρισης, όπως το ίδιο κάνει και ο ακουστικός φλοιός για τις συναισθηματικές και γνωστικές αντιδράσεις σε ένα τραγούδι και ο οσφρητικός για τις αντιδράσεις στις μυρωδιές. Όμως, εάν οι πληροφορίες σταματούσαν να ρέουν σε καθαρά αισθητηριακό επίπεδο (τι αισθανόμαστε, ακούμε, βλέπουμε, γευόμαστε και μυρίζουμε), τότε ένα σημαντικό μέρος των συναισθηματικών και γνωστικών συνεπειών θα χαθεί.

Οι χοροθεραπευτές και οι επαγγελματίες που έχουν στο κέντρο της δουλειάς τους το σώμα, γνώριζαν, από την αρχή της σύλληψης αυτού του πεδίου, τη σύνδεση μεταξύ στάσης/κίνησης και συναισθήματος/γνωστικής λειτουργίας. Οι νευρολόγοι τώρα έχουν οριοθετήσει, χονδρικά ακόμα, τα εμπλεκόμενα νευρικά δίκτυα. Για παράδειγμα, έρευνα δείχνει μια σχέση μεταξύ της ανάπτυξης της αισθητηριακής μας ευαισθησίας και της ρύθμισης των συναισθημάτων.

Ορισμένα στοιχεία προέρχονται από μελέτες διαλογισμού και παρεμβάσεων που βασίζονται στην ενσυνειδητότητα, οι οποίες συχνά περιλαμβάνουν την πρακτική σάρωσης του σώματος. Πιο συγκεκριμένα, να δίνεις προσοχή σε μέρη του σώματος και σωματικές αισθήσεις σταδιακά. Για παράδειγμα να ξεκινάς από τα πόδια και να καταλήγεις στο κεφάλι. Επίσης, μια πρακτική του διαλογισμού είναι η επιστροφή στις σωματικές αισθήσεις ως άγκυρες.

Συνολικά, οι μελέτες δείχνουν ότι τα άτομα που εκπαιδεύονται στη σάρωση του σώματος και/ή αναπτύσσουν αισθητηριακή επίγνωση της αναπνοής (αισθανόμενοι την αναπνοή να ταξιδεύει μέσα από τα ρουθούνια, το λαιμό κ.λπ.) είναι λιγότερο αντιδραστικά και περισσότερο ανθεκτικά. Αυτή η επίδραση έχει, τουλάχιστον εν μέρει, ως διαμεσολαβητή τον σωματοαισθητικό φλοιό.

Κλινικές επιπτώσεις

Δεδομένου του αναπτυσσόμενου ρόλου του σωματοαισθητικού φλοιού στη συναισθηματική και γνωστική επεξεργασία, δεν προκαλεί έκπληξη το γεγονός ότι έχουν βρεθεί αλλοιώσεις στη δομή και τη λειτουργία αυτής της περιοχής του εγκεφάλου σε πολλά προβλήματα ψυχικής υγείας, όπως κατάθλιψη, διπολική διαταραχή και σχιζοφρένεια.

Για παράδειγμα, έχουν παρατηρηθεί μειώσεις στο πάχος του φλοιού και στον όγκο της φαιάς ουσίας του σωματοαισθητικού φλοιού σε άτομα με σοβαρή καταθλιπτική διαταραχή (ιδιαίτερα στα άτομα με πρώιμη εμφάνιση) και στη διπολική διαταραχή. Στη σχιζοφρένεια, έχουν παρατηρηθεί χαμηλότερα επίπεδα δραστηριότητας στον σωματοαισθητικό φλοιό, ιδιαίτερα σε ασθενείς που δεν παίρνουν φαρμακευτική αγωγή.

Η ενεργοποίηση του σωματοαισθητικού φλοιού μπορεί να μας βοηθήσει να συνδεθούμε με το σώμα μας, να αναπτύξουμε την ευαισθησία, τον αισθησιασμό και την ικανότητά μας να νιώθουμε ευχαρίστηση. Με αυτόν τον τρόπο λοιπόν, το να κινούμαστε και να χορεύουμε συνειδητά και να διαλογιζόμαστε με όλο το σώμα μπορούν να μας βοηθήσουν να ρυθμίσουμε τα συναισθήματά μας και να συνδεθούμε με τον εαυτό μας και τον κόσμο, πιο βαθιά και ουσιαστικά.

Άρθρο από: theconversation.com